
Σε μια εποχή όπου διαφημίζονται νέες εκδοχές φαρμάκων καθημερινά, τα παυσίπονα έχουν γίνει τόσο συνηθισμένα όσο και η κατανάλωση γλυκού μετά το γεύμα. Στρεφόμαστε συνεχώς σε αυτά τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα για την άνεση και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής μας, πιστεύοντας ότι είναι ακίνδυνα. Πώς θα αντιδρούσατε όμως αν σας λέγαμε ότι η πραγματικότητα πίσω από αυτά τα φαινομενικά αθώα παυσίπονα είναι πολύ πιο περίπλοκη—και πολύ πιο ανησυχητική—από όσο πιστεύουμε;
Γιατί τα «απλά» παυσίπονα δεν είναι τόσο απλά
Όταν μιλάμε για «απλά» παυσίπονα, αναφερόμαστε συχνά σε φάρμακα όπως η παρακεταμόλη και η ιβουπροφαίνη. Αυτά διαφημίζονται ως ασφαλή, αξιόπιστα και κατάλληλα για καθημερινή χρήση. Εδώ όμως είναι η παγίδα: αυτά τα φάρμακα, όταν χρησιμοποιούνται άκριτα μπορούν να προκαλέσουν διάφορα προβλήματα στον οργανισμό σας.
Οι κρυμμένοι κίνδυνοι της παρακεταμόλης
Η παρακεταμόλη είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα παυσίπονα παγκοσμίως, καθώς έχει θαυματουργό δράση ενάντια σε πονοκεφάλους, μυϊκούς πόνους και πυρετό. Όμως, αυτό που οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν είναι ότι αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες οξείας ηπατικής ανεπάρκειας εάν λαμβάνεται συστηματικά σε υπερβολικές ποσότητες. Σκεφτείτε το: ένα φάρμακο που μπορείτε να αγοράσετε με ελάχιστο κόστος ακόμα και σε mini market μπορεί να ταράξει το ήπαρ σας. Πόσο συχνά έχετε πάρει μερικά επιπλέον χαπάκια όταν δεν αισθανόσασταν καλά; Εδώ βρίσκεται ο σιωπηλός κίνδυνος. Και δεν περιορίζεται μόνο στην παρακεταμόλη.
Προσοχή στα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα
Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), όπως η ιβουπροφαίνη, έχουν σωτήρια δράση σε μυοσκελετικούς πόνους και φλεγμονές. Λειτουργούν μπλοκάροντας ορισμένα ένζυμα στο σώμα που συμβάλλουν στον πόνο και το πρήξιμο. Αλλά με ποιο κόστος;
Αρχικά, μία από τις πιο σοβαρές, αλλά συχνά υποτιμημένες, παρενέργειες των φαρμάκων αυτών είναι ο κίνδυνος εμφάνισης ελκών στο στομάχι και γαστρεντερικής αιμορραγίας. Παράλληλα, ορισμένα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία των νεφρών. Όσο δελεαστικό κι αν είναι να πάρετε ένα χάπι για να αντιμετωπίσετε αυτό τον επίμονο πόνο στο γόνατο, με την πάροδο του χρόνου, η τακτική λήψη του φαρμάκου μπορεί να βλάψει την ικανότητα των νεφρών να φιλτράρουν τα απόβλητα από το αίμα, προκαλώντας χρόνια βλάβη.
Αποφύγετε τα φαρμακευτικά «κοκτέιλ»
Εάν έχετε ποτέ συνδυάσει παυσίπονα με άλλα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα ή ακόμα και συνταγογραφούμενα φάρμακα, μπορεί να έχετε θέσει σε κίνδυνο την υγεία σας χωρίς καν να το γνωρίζετε. Πολλά φάρμακα για το κρυολόγημα και τη γρίπη, για παράδειγμα, περιέχουν παρακεταμόλη. Όταν συνδυάζονται με το αγαπημένο σας παυσίπονο, είναι εύκολο να υπερβείτε το επιτρεπτό ημερήσιο όριο χωρίς να το καταλάβετε.
Ακόμα και ο συνδυασμός μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων με απλά συμπληρώματα διατροφής ή άλλα φάρμακα μπορεί να οδηγήσει σε απρόβλεπτες και μερικές φορές επικίνδυνες αντιδράσεις. Ο συνδυασμός μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων με ορισμένα φάρμακα για την πίεση, για παράδειγμα, μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητα αυτών των φαρμάκων και να επιδεινώσει τα υπάρχοντα καρδιαγγειακά προβλήματα.
Ανοχή και εξάρτηση στα παυσίπονα
Εδώ είναι κάτι που η φαρμακοβιομηχανία προτιμά να μην τονίζει: το σώμα σας μπορεί να αναπτύξει ανοχή στα παυσίπονα με την πάροδο του χρόνου. Αυτό σημαίνει ότι με τους μήνες ή τα χρόνια, η τυπική δόση που λαμβάνετε δεν θα είναι πλέον αρκετή. Ξεκινώντας να λαμβάνετε υψηλότερες ποσότητες των συγκεκριμένων φαρμάκων, ανοίγετε το κουτί της Πανδώρας. Το παράδοξο; Ακόμα και όταν τα παυσίπονα λαμβάνονται σύμφωνα με τις οδηγίες, δεν αποκλείεται να αρχίσετε να έχετε χρόνιους πονοκεφάλους λόγω της κατάχρησης φαρμάκων!
Τι μπορείτε να κάνετε τώρα;
Σε πρώτη φάση, υπολογίστε πόσα περίπου παυσίπονα λαμβάνετε συστηματικά. Τα παίρνετε πολύ συχνά; Γνωρίζετε πόσα διαφορετικά φάρμακα παίρνετε που μπορεί να έχουν παρόμοια συστατικά; Η ενημέρωση είναι το πρώτο βήμα για να κάνετε πιο έξυπνες επιλογές. Στη συνέχεια, μιλήστε ανοιχτά με τον γιατρό σας. Μην φοβάστε να ρωτήσετε γιατί συνιστάται ένα συγκεκριμένο φάρμακο ή αν υπάρχουν ασφαλέστερες επιλογές. Εάν ωστόσο έχετε κάνει κάποια επέμβαση και λαμβάνετε παυσίπονα γιατί ο πόνος επιμένει, είναι πολύ σημαντικό να απευθυνθείτε άμεσα στο γιατρό που πραγματοποίησε την επέμβαση. Σίγουρα μετά από μεγάλα χειρουργεία όπως το χειρουργείο κήλης, ή μετά από επεμβάσεις πλαστικής χειρουργικής όπως η αυξητική στήθους, οι ασθενείς συνήθως καταφεύγουν σε παυσίπονα για να αισθανθούν καλύτερα. Ωστόσο, η υπερβολική χρήση τους αντενδείκνυται κατηγορηματικά και από τους ειδικούς. Όπως αναφέρουν τόσο ο Γενικός Χειρουργός στην Αθήνα Δρ. Γεώργιος Πανούσης αλλά και ο Πλαστικός Χειρουργός Δρ. Άρης Νταμάγκας, εάν ο πόνος πρόκειται στην ουσία για δυσφορία και όχι για έντονο πόνο που χρειάζεται αντιμετώπιση με κάποιο φάρμακο, είναι προτιμότερο να κάνετε λίγη υπομονή παρά να λαμβάνετε συνεχώς παυσίπονα.
Γενικά, είναι εύκολο να εμπιστευόμαστε κάτι τόσο κοινό όπως ένα παυσίπονο, ειδικά όταν πωλείται χωρίς συνταγή και διαφημίζεται από τεράστιες φαρμακοβιομηχανίες. Ωστόσο, όπως είδατε, η πραγματικότητα είναι πολύ πιο περίπλοκη. Τα παυσίπονα δεν είναι ακίνδυνα, αλλά αντιθέτως φέρουν κινδύνους που μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την υγεία μας, ιδίως αν λαμβάνονται ακατάλληλα ή άκριτα. Παν μέτρον άριστον, έλεγαν οι παλαιότεροι, και καλό θα ήταν να το εφαρμόσουμε (σε όλες τις πτυχές της ζωής μας)!