Η Ευρωπαϊκή Οδηγία για την Υποβολή Εκθέσεων Βιωσιμότητας (CSRD), με άμεση ισχύ για τις μεγάλες επιχειρήσεις ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο. Τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα Εκθέσεων Βιωσιμότητας (ESRS – European Sustainability Reporting Standards) είναι υποχρεωτικά για όλες τις εταιρείες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της CSRD.
Η Κατερίνα Κατσούλη, ESG & Sustainability Principal της Grant Thornton στην Ελλάδα αναφέρει στο ΑΠΕ/ΜΠΕ ότι η προθεσμία για τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις διαφοροποιείται για οντότητες ως προς το πεδίο εφαρμογής, προσδιορίζοντας πότε και ποιες εταιρείες υπάγονται στην υποχρέωση βάσει του νέου νόμου:
– Μεγάλοι φορείς δημοσίου συμφέροντος και μητρικές εταιρείες μεγάλων ομίλων δημοσίου ενδιαφέροντος, άνω των 500 εργαζομένων: από τη χρήση 01.01.2024.
– Μεγάλες οντότητες και μητρικές εταιρείες μεγάλων ομίλων, εκτός των προαναφερθέντων: έναρξη χρήσης 01.01.2025
– Μικρές και μεσαίες οντότητες δημοσίου ενδιαφέροντος, και συνδεδεμένες ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές εταιρείες: από τη χρήση 01.01.2026.
– Θυγατρικές επιχειρήσεις, των οποίων η μητρική εδρεύει εκτός ΕΕ: από το οικονομικό έτος 01.01.2028 (υπό την προϋπόθεση ότι ο συνολικός κύκλος εργασιών σε χώρες της ΕΕ -του Ομίλου που εδρεύει εκτός ΕΕ- υπερβαίνει τα 150 εκατ. Ευρώ).
Ο νέος νόμος τροποποιεί τον νόμο 4548/2018 και επεκτείνει την υποχρέωση δημοσίευσης Απολογισμού Βιώσιμης Ανάπτυξης στις μεγάλες εταιρείες, μικρομεσαίες εταιρείες δημοσίου ενδιαφέροντος, και σε εταιρείες εκτός ΕΕ, με θυγατρικές σημαντικής δραστηριότητας στην ΕΕ (π.χ. έσοδα εταιρειών τρίτων χωρών είτε σε όμιλο, ή μεμονωμένα, άνω των 150 εκατομμυρίων ευρώ στην ΕΕ τα τελευταία δύο χρόνια).
Αντίστοιχα, όπως αναφέρεται, τροποποιείται και ο Ν. 3556/2007 για τις εισηγμένες εταιρείες, ορίζοντας ενδεικτικά ότι η Έκθεση Διαχείρισης θα περιλαμβάνει και τις πληροφορίες βιωσιμότητας σύμφωνα με νέα Ευρωπαϊκά πρότυπα αναφοράς βιωσιμότητας (ESRS).
Καθίσταται υποχρεωτική η εξωτερική επαλήθευση των Απολογισμών Βιώσιμης Ανάπτυξης, προερχόμενη από διαπιστευμένο ανεξάρτητο ελεγκτή ή φορέα πιστοποίησης, διασφαλίζοντας ότι οι πληροφορίες βιωσιμότητας πληρούν τα δεδομένα από την Ε.Ε πρότυπα πιστοποίησης. Αρχικά το εύρος του ελέγχου είναι περιορισμένο (limited assurance), ενώ στην τριετία αναλυτικότερο, ακολουθώντας το επίπεδο των ελέγχων που εφαρμόζονται στις Οικονομικές Καταστάσεις.
Η Επιτροπή αναμένεται να θεσπίσει νομοθεσία για την πρόβλεψη προτύπων περιορισμένης διασφάλισης (1 Οκτωβρίου 2026), και επιπρόσθετη νομοθεσία για την πρόβλεψη προτύπων εύλογης διασφάλισης (1 Οκτωβρίου 2028).
– Τι περιλαμβάνουν τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα ESRS
Τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα Απολογισμών Βιώσιμης Ανάπτυξης EFRAG-ESRS έχουν δομηθεί προκειμένου να καλύπτουν όλες τις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων της οδηγίας CSRD σχετικά με τη βιωσιμότητα.
Το Πρότυπο για το κλίμα (ESRS E1) είναι υποχρεωτικό για όλες τις οντότητες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της CSRD και κατ επέκταση της σχετικής ελληνικής νομοθεσίας. Επιπλέον, για όλες τις οντότητες που απασχολούν περισσότερους από 250 εργαζόμενους, υποχρεωτικές είναι και ορισμένες απαιτήσεις γνωστοποίησης σχετικά με το εργατικό δυναμικό (ESRS S1).
Όλες οι σχετικές γνωστοποιήσεις τα επόμενα χρόνια θα επεκταθούν και στην αλυσίδα αξίας (value chain) της κάθε επιχείρησης, συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων και των υπηρεσιών, των επιχειρηματικών σχέσεων και της προμηθευτικής αλυσίδας.
Οι απολογισμοί βιωσιμότητας, αναπόσπαστο στοιχείο της Έκθεσης Διαχείρισης του ΔΣ, θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το επιχειρηματικό μοντέλο της Εταιρείας, η διάρθρωσή του, ώστε να αντιμετωπίζει κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα, τις υιοθετηθείσες πολιτικές βιωσιμότητας, το πλαίσιο διακυβέρνησης, τη στρατηγική βιωσιμότητας, τις επιπτώσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα. Οι εκθέσεις βιωσιμότητας και οι πληροφορίες των υπευθύνων θα πρέπει να δημοσιεύονται στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ).
Η ανάπτυξη Απολογισμών Βιωσιμότητας εξελίσσεται σε ένα απαραίτητο και πολύ χρήσιμο εργαλείο για τις εταιρείες, σε ένα νέο πλαίσιο συστηματικής δράσης (στρατηγική ESG), καταγραφής και παρακολούθησης όλων των θεμάτων Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Όπως τονίζει η Κ. Κατσούλη, οι εταιρείες εντός του πεδίου εφαρμογής θα πρέπει πλέον να υποβάλλουν εκθέσεις με διπλή προοπτική σημαντικότητας, ως αποτέλεσμα των κινδύνων και των ευκαιριών βιωσιμότητας, καθώς και του αντίκτυπου της εταιρείας σε κοινωνία και περιβάλλον. Έτσι, πρέπει οι εταιρείες να προχωρήσουν στην ανάπτυξη και εφαρμογή νέων εσωτερικών διαδικασιών, ώστε να υλοποιούνται σε τακτά διαστήματα:
– αξιολόγηση της διπλής ουσιαστικότητας (double materiality analysis)
– διενέργεια διαδικασιών επεξεργασίας ζητημάτων που θα προκύψουν από τη διαδικασία της διπλής ουσιαστικότητας
– υλοποίηση δράσεων σε συνάρτηση με ένα συνολικό στρατηγικό πλάνο με SMART στόχους και σημεία παρακολούθησης της επίδοσης.
Σημειώνεται ότι η ανάπτυξη των Απολογισμών, με βάση τα νέα αυτά πρότυπα θα αποδώσει μόνο αν συνδυαστεί με μια συστηματική δράση (στρατηγική ESG), καταγραφής και ολιστικής παρακολούθησης όλων των θεμάτων Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Σημειώνεται επιπροσθέτως ότι οι αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης προφανώς θα ενσωματωθούν στην πορεία πλήρως στον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων, αλλά και στην κουλτούρα των εργαζομένων.