Το ερώτημα πόση αναρρωτική άδεια δικαιούμαι στον ιδιωτικό τομέα απασχολεί χιλιάδες εργαζόμενους, είτε πρόκειται για μια μικρή, βραχυχρόνια ασθένεια είτε για μεγαλύτερη περίοδο αποχής από την εργασία. Παρότι η αναρρωτική άδεια είναι θεμελιωμένο εργασιακό δικαίωμα, οι λεπτομέρειες γύρω από τις ημέρες που δικαιούται ο εργαζόμενος, τα ποσά που θα λάβει και τον ρόλο του εργοδότη και του ΕΦΚΑ συχνά προκαλούν σύγχυση.
Σε αυτόν τον πλήρη οδηγό συγκεντρώνουμε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες, με πρακτικά παραδείγματα και συμβουλές, ώστε κάθε εργαζόμενος να γνωρίζει με ακρίβεια τι δικαιούται.
Τι είναι η αναρρωτική άδεια και πόση αναρρωτική άδεια δικαιούμαι στον ιδιωτικό τομέα;
Η αναρρωτική άδεια είναι η νόμιμη άδεια απουσίας από την εργασία λόγω ασθένειας, τραυματισμού ή άλλου ιατρικού λόγου που εμποδίζει προσωρινά τον εργαζόμενο από το να εκτελέσει τα καθήκοντά του.
Για να θεωρηθεί έγκυρη απαιτείται:
- ιατρική γνωμάτευση από δημόσιο νοσοκομείο, Κέντρο Υγείας ή συμβεβλημένο ιατρό,
- ηλεκτρονική καταχώρηση της άδειας στο σύστημα ΕΦΚΑ–Εργάνη,
- άμεση ενημέρωση του εργοδότη.
Πόση αναρρωτική άδεια δικαιούμαι στον ιδιωτικό τομέα με βάση την προϋπηρεσία;
Η νομοθεσία ορίζει ότι η διάρκεια της αναρρωτικής άδειας εξαρτάται από το πόσο καιρό εργάζεται κάποιος στην ίδια επιχείρηση. Εάν ο εργαζόμενος έχει προϋπηρεσία 0–1 έτους, δικαιούται έως 15 ημέρες (μισό μήνα) αναρρωτικής άδειας. Εάν έχει προϋπηρεσία άνω του 1 έτους, ο εργαζόμενος δικαιούται έως 30 ημέρες (ένας μήνας) αναρρωτικής άδειας.
Αυτός είναι ο μέγιστος χρόνος αναρρωτικής άδειας που καλύπτεται από τον εργοδότη. Για μεγαλύτερες απουσίες, το επίδομα ασθενείας από τον ΕΦΚΑ αναλαμβάνει να καλύψει μέρος του εισοδήματος.
Πόση αναρρωτική άδεια δικαιούμαι στον ιδιωτικό τομέα όταν η ασθένεια είναι πολυήμερη;
Η απάντηση διαφέρει ανάλογα με:
- τα ένσημα του προηγούμενου έτους,
- τις ημέρες που έχουν ήδη ληφθεί μέσα στο έτος,
- τη διάρκεια της νέας ασθένειας,
- το αν υπάρχουν πολλοί εργοδότες ή μορφές απασχόλησης.
Αν ο εργαζόμενος έχει τις απαραίτητες ασφαλιστικές προϋποθέσεις, ο ΕΦΚΑ μπορεί να καταβάλει επίδομα ασθενείας από την 4η ημέρα ασθένειας και μετά.
Ποιος πληρώνει τις ημέρες ασθενείας;
Για την αναρρωτική άδεια ισχύει ότι την 1η ημέρα ασθένειας ο εργαζόμενος δεν πληρώνεται, καθώς δεν προβλέπεται κάλυψη από κανέναν φορέα. Τη 2η και 3η ημέρα την πληρωμή αναλαμβάνει ο εργοδότης, καταβάλλοντας το 50% του ημερομισθίου. Από την 4η ημέρα και μετά, εφόσον ο εργαζόμενος διαθέτει τα απαιτούμενα ένσημα, την οικονομική ενίσχυση αναλαμβάνει ο ΕΦΚΑ, καταβάλλοντας το επίδομα ασθενείας. Σε περίπτωση μακράς ασθένειας, ο εργοδότης καλύπτει μέρος του μισθού μόνο στην αρχή, ενώ η συνέχεια καλύπτεται από τον ΕΦΚΑ, σύμφωνα με τους ασφαλιστικούς κανόνες.
Πόση αναρρωτική άδεια δικαιούμαι στον ιδιωτικό τομέα – Ασφαλιστικές προϋποθέσεις για να πληρώσει ο ΕΦΚΑ
Για να λάβει κάποιος επίδομα ασθενείας, χρειάζεται:
- 120 ημέρες ασφάλισης το προηγούμενο έτος, ή
- 12 μήνες συνολικής ασφάλισης (με 100 ημέρες εργασίας μέσα στο προηγούμενο έτος).
Αν δεν πληρούνται αυτά, τότε ο εργαζόμενος θα πληρωθεί μόνο τις πρώτες ημέρες από τον εργοδότη (όπου προβλέπεται).
Τι γίνεται σε ειδικές, πιο περίπλοκες περιπτώσεις;
Πολλές εργασιακές συνθήκες δεν είναι «τυπικές» και δημιουργούν εύλογα ερωτήματα, όπως:
- εργαζόμενος με μερική απασχόληση,
- εργαζόμενος με προσαυξήσεις, bonus ή μεταβλητές αποδοχές,
- εργαζόμενος με δύο ή περισσότερους εργοδότες,
- εργαζόμενος που έχει λάβει πολλές μικρές αναρρωτικές άδειες μέσα στο ίδιο έτος,
- εργαζόμενος που βρίσκεται σε μακροχρόνια ασθένεια και χρειάζεται επαναπροσδιορισμό αποδοχών.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι υπολογισμοί των ενσήμων, των δικαιούμενων ημερών και των ποσών γίνονται πιο σύνθετοι.
Όπως επισημαίνουν πολλοί λογιστές, κάθε μία από αυτές τις περιπτώσεις απαιτεί ξεχωριστή εξέταση, καθώς ο συνδυασμός προϋπηρεσίας, ασφαλιστικού ιστορικού και εισοδηματικών μεταβολών μπορεί να αλλάξει σημαντικά το τελικό αποτέλεσμα για τον εργαζόμενο.
Έτσι, η συμβουλή ενός λογιστή εξασφαλίζει ότι:
- γίνονται οι σωστοί υπολογισμοί,
- αποφεύγονται λάθη στις πληρωμές,
- ενημερώνεται σωστά και ο εργοδότης και ο εργαζόμενος.
Τι δικαιολογητικά χρειάζομαι;
Για να θεωρηθεί έγκυρη η αναρρωτική άδεια:
- Ιατρική γνωμάτευση ή ηλεκτρονική συνταγογράφηση άδειας από γιατρό.
- Ηλεκτρονική καταχώρηση από τον γιατρό ή τη δομή υγείας.
- Ενημέρωση του εργοδότη την ίδια ημέρα ή το συντομότερο δυνατό.
- Αίτηση στον ΕΦΚΑ (όπου απαιτείται) για χορήγηση επιδόματος ασθενείας.
Ο εργαζόμενος καλό είναι να κρατά αντίγραφα όλων των εγγράφων.
Συμβουλές για να αποφύγεις καθυστερήσεις και λάθη
Οι παρακάτω συμβουλές μπορούν να αποβούν σωτήριες:
- Ζήτα από τον γιατρό να επιβεβαιώσει ότι η άδεια έχει περαστεί σωστά στο σύστημα.
- Έλεγξε ότι ο εργοδότης σου έχει ενημερωθεί εγκαίρως.
- Κράτησε αρχείο με όλες τις προηγούμενες άδειες ασθενείας μέσα στο έτος.
Αν η περίπτωσή σου δεν είναι απλή, ζήτησε τον έλεγχο ενός λογιστή για να γνωρίζεις τι ακριβώς δικαιούσαι.
Γενικά, αν αναρωτιέσαι πόση αναρρωτική άδεια δικαιούμαι στον ιδιωτικό τομέα, η απάντηση εξαρτάται από την προϋπηρεσία, τα ένσημα και την ασφαλιστική κατάσταση του εργαζομένου. Η βασική νομοθεσία είναι ξεκάθαρη, ωστόσο οι εξαιρέσεις και οι ειδικές περιπτώσεις συχνά απαιτούν επαγγελματική καθοδήγηση.
Ένας λογιστής μπορεί να σου δώσει ακριβείς απαντήσεις, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν τα δικαιώματά σου. Εάν έχεις απορίες ή κάτι σε προβληματίζει, το Λογιστικό Γραφείο στο Ίλιον Gkiokas Accounting είναι στη διάθεσή σου.